Keer even terug in de tijd, naar de basisschool. Het is je eerste presentatie vooraan in de klas. De knoop in je maag, de nervositeit of het wel goed zal gaan, de starende blikken. Je stamelt en stottert door de stress, je adem stokt in je keel. Worden je handen al terug klam? Voor velen was dit de eerste confrontatie met plankenkoorts. Voor heel wat podiumartiesten is plankenkoorts een blijvend fenomeen, dat ze moeten overwinnen zodat de performance goed verloopt. Waar komt dit vandaan?

Voor de oorsprong van dit conflict tussen mens en podium graven we in de wortels van onze menselijkheid: mens versus natuur. Een spontane reactie van ons lichaam op stress is ‘vechten of vluchten’. Je lichaam gaat in een staat van paraatheid om ofwel snel weg te rennen, ofwel in de aanval te gaan. Hierbij draait je bijnier de adrenalinekraan open naar je bloedstroom, met als gevolg een staat van enorme opwinding. Je spieren spannen zich op, je zweet en trilt, je hart bonst, je mond wordt droog, het kost moeite om adem te halen, misschien voel je je misselijk of duizelig. En het ergst van al voor een acteur: je keel trekt samen waardoor je stem in toon stijgt.

Behalve het fysieke aspect is er ook de mentale impact. Meest voorkomend is een gevoel van blootstelling en kwetsbaarheid. Sommige acteurs beschrijven een gevoel van compleet leeg te zijn. Het totaalplaatje is niet prettig en het lijkt oneerlijk dat de stress van onze voorouder tegenover een gevaarlijke wolf zich overdraagt naar een vertoning in een cultureel centrum.

Gelukkig zijn er tips om plankenkoorts te voorkomen en/of genezen. Je moet als acteur goed in je vel zitten, dus draag zorg voor je lichaam. Genoeg slapen voor de voorstellingen – ondanks een ongetwijfeld zware repetitieweek – is cruciaal. Om fysiek tot rust te komen, helpen ademhalingsoefeningen. Mentaal gaat het over bewustwording: het publiek is hier voor entertainment, en jij gaat hen daarbij helpen. Sowieso zijn ze je daar dankbaar voor en vinden ze je daarom leuk. Bouw rituelen in voor een voorstelling die je afleiding en gemoedsrust kunnen bezorgen. En tot slot: oefening baart kunst. Hoe meer je je podiumvrees confronteert, hoe kleiner de gevaarlijke wolf wordt.

Tot slot en bovendien: dat kleine moment van plankenkoorts weegt niet op tegen de euforie van een vlot verlopen voorstelling. De voldoening die acteren biedt is onbeschrijfelijk. Samen met je medeacteurs het applaus ontvangen is iedere keer fantastisch en intens. Ikzelf zou het voor geen goud willen missen.